Debora
door Henk Velvis
Ieder die de ontwikkelingen in de reformatorische kerken in Nederland een beetje volgt, weet dat de vraag of ook vrouwen ambtsdrager mogen zijn in de kerk de gemoederen daar bij tijd en wijle aardig bezighoudt. Wees gerust lezer, ik ga de voors en tegens in deze column echt niet uitspitten. Dat zou trouwens ook niet best lukken binnen de vijfhonderd woorden die mij ter beschikking staan.
Nee, ik wil het hebben over Debora. Het verhaal over Debora boeit mij altijd zeer. Je kunt het vinden in het bijbelboek Rechters, de hoofdstukken 4 en 5.
In hoofdstuk 4 van Rechters lezen we dat het volk Israël in die tijd zuchtte onder de harde hand van de Kanaänitische koning Jabin en diens legeraanvoerder Sisera. Het volk riep de HEER te hulp. In wat er volgt kun je lezen hoe de HEER daarop reageert. Er blijkt een zekere Debora als rechter op te treden, die duidelijk als leidinggevende figuur opereert. Zij heeft van God kennelijk zowel de juridische ‘skills’ als de profetische gaven voor die rol ontvangen, want het hele volk komt haar raadplegen inzake rechtsgeschillen. Vervolgens roept Debora een zekere Barak op het matje, en houdt hem op gezag van de HEER voor dat hij ten strijde moet trekken tegen Sisera. En dan wordt het verhaal verteld van de overwinning op Sisera, waarbij het uiteindelijk een vrouw is (Jaël) die Sisera de genadeklap toedient.
Heel opmerkelijk natuurlijk dat er een vrouw als leidster optreedt in Israël, in een vrijwel geheel door mannen gedomineerde samenleving.
Ja, wacht even, zeggen sommige uitleggers, Debora kwam alleen maar bovendrijven omdat de mannen die het hadden moéten doen hun verantwoordelijkheid niet namen (Rechters 5:7a: “aanvoerders ontbraken, het land kende geen leiding.”). De redenering is dan dat de mannen in Israël het massaal lieten afweten en dat daarom, bij gebrek aan mankracht, een vrouw het maar moest doen. Een soort noodmaatregel dus. Debora eigenlijk een beetje als the wrong person in the wrong position. En dus niet zo relevant voor de discussie over leidinggevende posities van vrouwen in de kerk.
Toch denk ik dat deze uitleg niet de essentie raakt van de geschiedenis van Debora. Die essentie is niet wat ménsen allemaal wel of niet doen, en of mannelijke leiders het al of niet laten afweten. De essentie van het verhaal van Debora is wat de God van Israël wel of niet doet.
Laten we wel wezen, God had natuurlijk bij falend leiderschap in Israël met het grootste gemak een mánspersoon uit de heffe des volks naar voren kunnen schuiven. Een Gideon-achtige figuur, zeg maar (zie Rechters 6).
Maar, dat deed Hij niét!
Hij koos er in dit geval voor een vrouw een leidende rol te laten vervullen binnen zijn volk: Debora. Zeer uitzonderlijk toen, dat zeker. En verrassend evenzeer. Maar evengoed: de keuze van de HEER!
En dat, geachte lezer, is volgens mij de essentie van het optreden van Debora.
Niemand die een zinnig woord wil zeggen over leidinggevende vrouwen in de kerk, kan nog om Debora heen. Of, nauwkeuriger geformuleerd: kan om de HEER heen die Debora koos als leidsvrouw voor zijn volk, in een uiterst penibel tijdsgewricht.
Toch een fascinerende vrouw, die Debora!
Henk Velvis
Recommended Posts
Zorg voor het lichaam
februari 21, 2023
Vaders Verzameling
november 30, 2021
Huis van Vrede
juli 25, 2020